De jeneverbes, een robuuste conifeer, groeit in de heidevelden van Europa, Azië en Noord-Amerika, op berghellingen en in wilde streken.
Deze struik wordt al eeuwenlang gebruikt, niet alleen vanwege zijn decoratieve functie, maar ook vanwege zijn medicinale eigenschappen. Hij biedt onvermoede voordelen, met name dankzij zijn vruchten. Rijk aan ontstekingsremmende eigenschappen, speelt hij een waardevolle rol bij de ondersteuning van het immuunsysteem en de bescherming van weefsels.
Van oudsher worden jeneverbessen gebruikt als troostende kruidenthee en in diverse traditionele bereidingen. In dit artikel gaan we dieper in op de voordelen van deze eerbiedwaardige boom en onderzoeken we hoe deze kan bijdragen aan uw gezondheid en welzijn.
Ontdek onze tips om er vandaag nog gebruik van te maken en uw gezondheid op natuurlijke wijze te verbeteren!
- Plantnaam: Jeneverbes
- Latijnse naam: Juniperus communis L.
- Botanische familie: Cupressaceae
- Andere namen: jeneverbes, gewone jeneverbes, jeneverbes, jeneverbes, jeneverbes, peket, boerentheriak, peteron, petron, petrot.
Jeneverbes: voordelen
Diuretische werking
Juniperus communis is een struik uit de Cupressaceae-familie die bekendstaat om zijn opmerkelijke diuretische werking, die voornamelijk te danken is aan de aanwezigheid van terpenoïden in de bessen, zoals pineen en cadineen. Deze stoffen stimuleren de nieren en bevorderen de afvoer van water en gifstoffen uit het lichaam.
Deze diuretische werking kan gunstig zijn bij de behandeling van verschillende aandoeningen, waaronder urinewegproblemen en aandoeningen die verband houden met slechte nierfunctie, zoals blaasontsteking. Ook kan het helpen bij het voorkomen en verminderen van oedeem.
Essentiële oliën die uit bessen worden gewonnen, spelen een belangrijke rol bij het vergroten van de urineproductie. Dit kan helpen om een opgeblazen gevoel te verlichten en helpt bij het afvoeren van afvalstoffen.
Antireumatische werking
De antireumatische eigenschappen van jeneverbes worden ook zeer gewaardeerd, met name dankzij actieve bestanddelen zoals flavonoïden, lignanen en coumarines. Deze stoffen helpen de gewrichts- en spierontstekingen te verminderen die kenmerkend zijn voor reumatische aandoeningen.
Voor uitwendig gebruik wordt etherische olie van jeneverbes vaak verdund in een basisolie gebruikt om pijnlijke plekken te masseren, wat verlichting biedt bij de symptomen van artritis en artrose. De pijnstillende en krampstillende werking helpt ook bij het verminderen van reumapijn en het verbeteren van de gewrichtsmobiliteit.
Antiseptische werking
Jeneverbessen bezitten antiseptische eigenschappen, voornamelijk dankzij hun rijkdom aan fenolische verbindingen zoals geraniol en cafeïnezuur. Deze stoffen zorgen voor een krachtige antimicrobiële werking, effectief tegen diverse ziekteverwekkers zoals bacteriën, virussen en schimmels.
Deze eigenschappen verklaren het traditionele gebruik van jeneverbesinfusie of -afkooksel voor het reinigen en desinfecteren van wonden en snijwonden. In de mondverzorging kan jeneverbes dankzij zijn antiseptische werking helpen de mondholte te reinigen en tandinfecties te voorkomen.
Spijsverteringswerking
Jeneverbes staat erom bekend de spijsvertering te bevorderen en bij te dragen aan een goede werking van het spijsverteringsstelsel. De actieve bestanddelen in de bessen, zoals monoterpenen en sesquiterpenen, stimuleren de eetlust en helpen de productie van maagsappen te reguleren, wat een betere spijsvertering bevordert.
De windafdrijvende voordelen helpen ook bij het verminderen van darmgas, een opgeblazen gevoel en spijsverteringsproblemen. Door de afvoer van gas te vergemakkelijken, helpt het buikpijn en een zwaar gevoel te verlichten die vaak gepaard gaan met een slechte spijsvertering.
Jeneverbessen worden traditioneel gebruikt in de vorm van kruidenthee of infusies en kunnen verlichting bieden bij diverse spijsverteringsklachten, waaronder dyspepsie of een trage en moeizame spijsvertering. Door het stimulerende effect op de spijsvertering is jeneverbes een waardevolle bondgenoot na zware maaltijden of voor mensen met chronische spijsverteringsstoornissen.
Pathologieën behandeld met jeneverbes
Met betrekking tot zijn diuretische eigenschappen
- Waterretentie;
- Cystitis;
- Nierstenen;
- Hoge bloeddruk als gevolg van een teveel aan vocht;
- Urineweginfecties;
- Druppel.
Met betrekking tot de antireumatische eigenschappen:
- Artritis;
- Artrose;
- Spierpijn;
- Gewrichtsontsteking;
- Reuma.
Met betrekking tot de antiseptische eigenschappen:
- Huidinfecties;
- Geïnfecteerde wonden;
- Postoperatieve zorg;
- Infecties in de mondholte;
- Huid- en nagelmycosen.
Met betrekking tot de spijsverteringseigenschappen:
- Maag-darmstoornissen;
- Dyspepsie;
- Een opgeblazen gevoel;
- Darmgas;
- Langzame en moeilijke spijsvertering;
- Gebrek aan eetlust.
Toepassingen van jeneverbes
- Besseninfusie
Om een jeneverbesseninfusie te bereiden, neem je 1 theelepel, of ongeveer 2,5 gram, gedroogde en geplette bessen per kop van 150 ml water. Breng het water aan de kook en giet het over de jeneverbessen. Laat het vervolgens 15 minuten trekken. Zeef de bessen om de infusie te verwijderen. Drink dagelijks 1 tot 3 kopjes van deze infusie, tussen de maaltijden door.
- Afkooksel van de schors
Om een aftreksel van jeneverbesschors te maken, heb je 20 tot 30 gram schors nodig op 1 liter water (1 theelepel = ongeveer 5 gram droge stof). Doe de stukken schors in het water en breng aan de kook. Dek af en laat ongeveer 30 minuten sudderen.
Filter vervolgens het preparaat en drink de vloeistof de hele dag door. Dit afkooksel wordt met name aanbevolen als werkzaam middel tegen steenpuisten.
- Bessenzuiverende wijn
Om te profiteren van de zuiverende en antireumatische werking van jeneverbes, kunt u een medicinale wijn bereiden volgens het volgende recept: plet 15 tot 20 jeneverbessen in een vijzel om hun aroma’s en actieve ingrediënten vrij te maken. Voeg vervolgens de geplette bessen toe aan 1 liter rode wijn en verwarm het mengsel zachtjes tot het suddert, maar niet kookt. Haal de pan van het vuur en laat het 3 dagen macereren.
Filter de wijn vervolgens om eventuele bessenresten te verwijderen en bottel hem. Drink ’s ochtends een klein glaasje van deze wijn op een lege maag om het lichaam te stimuleren en te profiteren van de reinigende en antireumatische eigenschappen.
- Moedertinctuur of vloeibaar extract
Om optimaal te profiteren van de geconcentreerde werking van jeneverbes in de kruidengeneeskunde, kan de oertinctuur of het vloeibare extract worden gebruikt. Neem 20 druppels verdund in een beetje water, 2 tot 3 keer per dag, bij voorkeur vóór de maaltijd voor een betere opname en effectiviteit.
- Moedermaceraat van jonge scheuten
Voor het gebruik van een moedermaceraat van jonge jeneverbesscheuten (gemmotherapie) is de aanbevolen dosering 5 tot 15 druppels per dag, puur of in een beetje water. Neem ze voor de maaltijd in voor een optimale werking.
- Essentiële olie uit bessendestillatie
Essentiële olie van jeneverbes kan worden gebruikt om nierstenen te voorkomen dankzij de erkende diuretische eigenschappen. Neem 1 tot 2 druppels, 3 keer per dag, in 1 theelepel olijfolie, gedurende een kuur van maximaal 7 opeenvolgende dagen.
Het wordt het beste ’s avonds ingenomen, wanneer de nieractiviteit het meest uitgesproken is. Deze methode met etherische olie bevordert de nachtelijke diurese en helpt zo de vorming van nierstenen te voorkomen.
- Essentiële olie uit de destillatie van takken
De etherische olie die wordt verkregen door distillatie van de takken, wordt ook veel gebruikt vanwege de ontstekingsremmende en pijnstillende eigenschappen. Voor lokale toepassing: verdun 4 druppels etherische olie in een 50% plantaardige olie en breng aan op pijnlijke plekken.
Dit preparaat is bijzonder effectief bij gewrichts- of spierpijn, artritis en polyartritis. Breng de zalf eenvoudig aan op de getroffen plekken om van de gunstige effecten te profiteren.
- In de keuken
Jeneverbessen verrijken veel gerechten en dranken met hun karakteristieke aroma. Verwerkt in kookvocht geven ze een subtiele smaak aan vlees en versterken ze marinades met een houtachtige, aromatische toets. De bessen worden ook traditioneel gebruikt bij de bereiding van zuurkool, waar ze bijdragen aan de karakteristieke smaak.
In de wereld van de sterke drank is jeneverbes onmisbaar bij de productie van gin. De plant combineert harmonieus met sinaasappelschil, engelwortel en kalmoes en creëert zo een complexe en verfijnde drank.
Jeneverbes: contra-indicaties
Bessen
- Eet de bessen niet langer dan 6 weken achter elkaar;
- Eet niet meer dan 15 bessen tegelijk om het risico op vergiftiging te voorkomen.
- Het gebruik ervan is gecontra-indiceerd tijdens de zwangerschap vanwege mogelijke risico’s voor de foetus;
- Niet gebruiken bij nierfalen of nefritis, aangezien het deze aandoeningen kan verergeren.
Essentiële olie
- Gecontra-indiceerd bij zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven;
- Gecontra-indiceerd bij acute urineweginfectie, nefritis of nierfalen;
- Gecontra-indiceerd bij kinderen;
- Inwendig gebruik mag uitsluitend plaatsvinden onder medisch advies.
Als u twijfelt, vraag dan persoonlijk advies aan een zorgverlener, zoals uw arts of apotheker.
Jeneverbes: Bijwerkingen
Hoewel jeneverbes verschillende gezondheidsvoordelen biedt, is matig gebruik aan te raden. De actieve ingrediënten kunnen op de lange termijn namelijk irriterend zijn voor de nieren.
Het wordt daarom afgeraden om producten op basis van jeneverbes gedurende langere tijd te gebruiken, vooral als u in het verleden last heeft gehad van nierproblemen.
Wist je dat?
Etymologie
De jeneverbes, met de wetenschappelijke naam Juniperus communis L. , ontleent zijn naam aan het Latijnse woord juniperus . Deze Latijnse term is waarschijnlijk afgeleid van junio , wat ‘jong’ betekent, en parere , ‘voortbrengen’, waarschijnlijk verwijzend naar het vermogen van de boom om al op jonge leeftijd kegels te produceren.
De gewone jeneverbes wordt in het Frans vaak “genièvre” genoemd, een woord dat een vergelijkbare etymologie heeft en ook wordt gebruikt om te verwijzen naar het karakteristieke aroma van de bessen bij de distillatie van bepaalde alcoholische dranken.
Geschiedenis
Volgens de overlevering beschermde Hippocrates de bevolking van Athene tegen pest- en cholera-epidemieën door jeneverbessen in de straten en huizen te branden om de lucht te zuiveren. De takken, bestrooid met zout, werden gebruikt om de aangetaste lichaamsdelen in te wrijven en zo reumatische pijn te behandelen.
Grote figuren uit de natuurhistorie, zoals Cato de Oudere, Dioscorides, Plinius de Oudere en Mattioli, erkenden en beschreven ook de gezondheidsvoordelen van jeneverbessen. Ze raadden ze aan vanwege hun diuretische werking, waardoor ze een reinigend middel waren.
Bovendien werden de bessen gebruikt vanwege hun hoestonderdrukkende, versterkende en antireumatische werking, wat getuigt van de lange medicinale geschiedenis van deze plant door de eeuwen heen.
Traditie en legendes
In de volksverhalen spelen struiken een beschermende rol tegen bovennatuurlijke krachten. Om boze geesten, vooral heksen, af te weren, was het volgens de overlevering voldoende om een jeneverbes in de buurt van je huis te hebben.
Volgens de legende moesten heksen, voordat ze hun spreuk konden uitspreken, alle naalden van de struik tellen. Dit was zo’n zware taak dat ze elk tijdsbesef verloren tot de dag aanbrak, waarop ze hun kracht verloren.
Evenzo versierden de eigenaren van nieuwe cafés of herbergen de drempel van hun etablissement met een jeneverbesstengel. Deze traditie was wijdverbreid in de overtuiging dat het geluk zou aantrekken en schadelijke invloeden zou afweren, en zo bescherming en welvaart zou bieden aan het etablissement en zijn klanten.
Wat is de botanische beschrijving van jeneverbes?
Juniperus communis , beter bekend als jeneverbes, is een groenblijvende struik die 5 tot 6 meter hoog kan worden. Hij onderscheidt zich door zijn robuustheid en kan op hoogtes tot 3000 meter groeien. In deze extreme klimaten heeft hij vaak een dwergachtige groeiwijze, die zich op natuurlijke wijze aanpast aan de kou en harde wind.
De bladeren van de gewone jeneverbes zijn smalle, puntige naalden met een karakteristieke blauwgroene kleur en een opvallende witte band op de bovenkant. Hierdoor krijgen ze een contrasterend effect op de esthetische aantrekkingskracht.
De kegels worden ook wel bessen genoemd en zijn botanisch gezien geen echte bessen. Na twee jaar rijping krijgen ze echter een donkerblauwe kleur en zijn ze omhuld met een glanzende waslaag.
Deze vlezige kegels zijn niet alleen mooi om te zien, maar ook eetbaar. Ze worden gewaardeerd om hun aromatische smaak, die zowel zoet als pittig is. Hierdoor zijn ze een populair smaakmaker bij het koken.
Juniperus oxycedrus of jeneverbes, voornamelijk uit het Middellandse Zeegebied, valt daarentegen duidelijk op. De zeer stekelige bladeren hebben twee witte lengtebanden die de lengte markeren, wat een opvallend visueel contrast creëert. De kegels, aanzienlijk groter en baksteenkleurig wanneer ze rijp zijn, worden niet gewaardeerd om hun smaak.
In tegenstelling tot de gewone jeneverbes kunnen deze kegels ernstige diarree veroorzaken vanwege hun afwijkende chemische samenstelling. Het gebruik ervan in de keuken wordt daarom afgeraden.
Waar vind ik jeneverbes?
Als je jezelf op natuurlijke wijze wilt genezen met planten, kun je jeneverbes in de herfst oogsten. Voor het gemak kun je het ook bij een kruidendokter kopen.
Bij kruidenwinkel Valmont bieden we jeneverbes aan als gedroogde plant (biologische bes, gezaagd hout) voor de bereiding van kruidenthee, therapeutische balsems of zalven of andere medicinale preparaten.
Wij bieden jeneverbes ook aan in de vorm van hydrolaat, etherische olie en moedertinctuur.
Jeneverbesteelt
Jeneverbes is gemakkelijk te kweken en past zich aan een breed scala aan grondsoorten aan, zolang deze maar goed gedraineerd zijn. Hij gedijt in de volle zon, maar verdraagt ook halfschaduw. Door zijn morfologische diversiteit past hij in verschillende landschappen, zoals hagen, hellingen, perken, rotstuinen of als solitair in een tuin. Dwergvariëteiten zijn ideaal voor borders of sierpotten.
Jeneverbessen kunnen het beste in de herfst geplant worden, maar ze kunnen ook in het voorjaar in potten geplant worden. In zware grond is het belangrijk om de drainage te verbeteren door grind, zand en kiezels toe te voegen. Een eerste laag compost bevordert het herstel van de plant.
Voor vermeerdering is stekken een eenvoudigere methode dan zaaien. Neem de stengels in het voorjaar of september en zet ze op een geschikte plek, of leg de onderste stengels in de herfst af. Enten is ook een optie.
Onderhoud is eenvoudig. Regelmatig water geven in het eerste jaar is voldoende, aangezien de plant geen wateroverlast verdraagt. Daarna is hij droogtebestendig. Snoei beschadigde takken in juli om een evenwichtige vorm te behouden.
Voor een dichte haag snoeit u in juni en september. Een volledige bemesting in het voorjaar bevordert een gezonde groei. De meeste soorten zijn koudebestendig, sommige kunnen temperaturen tot -15 °C verdragen.
Veelgestelde vragen
Quel est le goût des baies de genièvre ?
De bessen hebben een karakteristieke smaak die zowel zoet als licht pittig is, met harsachtige tonen en een kruidige nasmaak. Ze worden vaak gebruikt om gerechten en dranken, zoals gin, op smaak te brengen.
Est-ce que les baies de genévrier sont comestibles ?
Ja, de bessen zijn eetbaar. Ze worden gewaardeerd om hun smaakgevende eigenschappen, met name vlees en patés, en hun essentiële rol bij het maken van gin. Vanwege hun sterke smaak en vochtafdrijvende eigenschappen dienen ze echter met mate te worden gebruikt.
Où acheter du genièvre de qualité ?
Als u kwaliteitsjeneverbes wilt kopen, is Herboristerie du Valmont uw vertrouwde kruidenspecialist. Onze experts geven professioneel advies over de verschillende delen van de plant en hun toepassingen.
Wij bieden jeneverbes in verschillende vormen aan: gedroogde bessen voor uw culinaire behoeften, etherische olie vanwege de aromatherapeutische eigenschappen en als natuurlijk vochtafdrijvend middel in de kruidengeneeskunde. Elk product wordt zorgvuldig geselecteerd om de hoogste kwaliteit te garanderen.
Bezoek onze online winkel en ontdek ons volledige productassortiment. Profiteer van ons professionele advies voor uw welzijn en gezondheid.
Bibliografie
Karine Jacquemard, natuurgeneeskundige-kruidkundige, De gids voor alledaagse kruidengeneeskunde, Rusticas Editions, 2019 | Dr. Claudine Luu, 1000 remedies om zelf te maken, De gids van de Levende Aarde, oktober 2021 | Dr. Eric Lorrain, Geweldige handleiding voor kruidengeneeskunde, De nieuwe wegen naar gezondheid, Dunod, 2019 | Yves Vanopdenbosch, Herba Médicinalis, 210 monografieën van geneeskrachtige planten, Amyris, 2022 | Dubray Michel, Gids voor contra-indicaties van de belangrijkste geneeskrachtige planten, Lucien Souny, 2018 | Morel Jean-Michel, Praktische verhandeling over kruidengeneeskunde. De remedies van gisteren voor de geneeskunde van morgen, Grancher, 2008 | Mulot Marie-Antoinette, Geheimen van een kruidkundige, Dauphin, 2009 | Loïc Ternissen, De ultieme gids voor kruidengeneeskunde, Albin Michel, 2022 | Mulot Marie Antoinette, De 250 antwoorden van de kruidkundige, Dauphin, 2009 (1993) | Anne McIntyre, De complete gids voor fytotherapie, Le courrier du Livre, 2011 | Carole Minker, 200 planten die helen, Larousse, 2015 | Thierry Folliard, kruidkundige en natuurgeneeskundige, De kleine Larousse van genezende planten, 500 planten en hun remedies, 2016 | Maria Treben, De eenvoudige planten van Gods tuin, Praktijk van geneeskrachtige planten voor welzijn en gezondheid, Ennsthaler, 2007 | Christophe Bernard, Geweldige handleiding voor het maken van uw eigen natuurlijke remedies, Jouvence Editions, 2018 | www.altheaprovence.com | www.wikiphyto.org | www.doctissimo.fr | www.vidal.fr
De informatie in deze tekst is niet bedoeld voor diagnose, behandeling, genezing of voorkoming van ziekten. Beweringen over de voordelen van planten en plantaardige producten zijn gebaseerd op traditioneel gebruik.
